Pisałam kiedyś recenzję książki o Beksińskich - ojcu Zdzisławie - artyście, światowej sławy malarzu oraz synu Tomaszu - genialnym dziennikarzu muzycznym, który właśnie we Wigilię 1999 roku (15 rocznica) popełnił samobójstwo - za trzecim razem skutecznie... "Beksińscy. Portret podwójny" - dla przypomnienia. Dziś chciałabym przytoczyć świetny artykuł, zawierający wspomnienia o Tomaszu Beksińskim, postaci kontrowersyjnej ale ciekawej, nietuzinkowej...
Uwielbiał chińszczyznę, coca colę, Jamesa Bonda, horrory i Monty Pythona. Kochał rock progresywny i muzykę gotycką. Był dziennikarzem muzycznym, prezenterem radiowym, tłumaczem i autorem tekstów. Od jego samobójczej śmierci, którą zapowiedział na łamach popularnego pisma, mija właśnie piętnaście lat - pisze Paweł Piotrowicz, autor artykułu - "Polscy dziennikarze muzyczni. Tomasz Beksiński: wspomnienia z otwartej krypty".
Tomasz Beksiński we wspomnieniach przyjaciół i znajomych.
Przestał oddychać w wigilię Świąt Bożego Narodzenia 1999 roku, po zażyciu ogromnej ilości środków psychotropowych. Była to już jego trzecia próba samobójcza, tym, razem udana. Wcześniej żegnał się zarówno ze słuchaczami Trójki, jak i z czytelnikami miesięcznika "Tylko Rock" – w wyjątkowo gorzkim felietonie "Fin de siecle", napisanym jak zwykle pod szyldem "Opowieści z krypty", krytycznie podsumował współczesną kulturę masową i rzeczywistość, wymieniając też te rzeczy, dla których warto było żyć. "Wszystkie te chwile przepadną w czasie, jak łzy w deszczu. Pora umierać. Tomasz Beksiński (1958-1999)". Kilka dni później odszedł.
- Tomek obrósł pewnym mitem – mówi Wiesław Weiss, redaktor naczelny pisma "Teraz Rock", a przed laty "Tylko Rock". – Wszyscy powtarzają sobie różne historie na jego temat, ale osoby, które go naprawdę dobrze znały, jak ja, wiedzą, że Tomek to nie tylko Monty Python, James Bond, wampiry i horrory wytwórni Hammer. Tomek to znacznie więcej – dodaje.
I rzeczywiście… Ze wszystkich artykułów wysuwa się obraz człowieka, dziennikarza, tłumacza, autora tekstów i prezentera radiowego, prowadzącego takie audycje jak "Romantycy muzyki rockowej", Muzyczna poczta UKF" i "Trójka pod księżycem". Wrażliwego i arcyinteligentnego wiecznego chłopca, urodzonego w Sanoku syna Zdzisława Beksińskiego (1929-2005), wspaniałego malarza, grafika, rzeźbiarza i rysownika.
Ale o tym już przecież wiemy. Bo o Tomaszu Beksińskim powiedziano i napisano już chyba wszystko, także o jego życiu prywatnym – na przestrzeni lat docierały do nas najprzeróżniejsze opowieści, fakty i plotki. Jaki był naprawdę? Tego nie sposób oddać za pomocą jednego, nawet bardzo długiego artykułu. Ale można spróbować rzucić na to życie trochę nowego światła, rozmawiając z jego przyjaciółmi i znajomymi – osobami, które znały go na pewno lepiej niż tysiące czytelników i słuchaczy.
Podziw pozostał, choć nie zawsze będzie to laurka.
Dusza, która gasła
Leszek Rakowski, przyjaciel Tomka Beksińskiego, współtwórca i współorganizator festiwalu Castle Party w Bolkowie, twórca i basista zespołu Fading Colours, dostrzega w osobowości dziennikarza pewną dychotomię.
– Był niezwykle ciepłym człowiekiem, bez przerwy się śmiejącym, obdarzonym bardzo bliskim mi montypythonowskim poczuciem humoru. Z drugiej strony, nie uznawał żadnych kompromisów i nie miał w sobie nic z dyplomaty. Jeśli kogoś nie lubił, nie utrzymywał z nim kontaktów. Zupełnie nie zależało mu na poklasku czy na popularności. Przeciwnie, rozpoznawalność go krępowała.
Jako przykład Rakowski podaje sytuację z jednej z edycji Castle Party. – Tomek, choć przyczynił się do stworzenia mocnej sceny gotyckiej w Polsce, na festiwalu zjawił się tylko raz. Na więcej nie miał ochoty. Strasznie go drażniło, że cały czas ktoś coś od niego chciał, czy to porozmawiać, czy zrobić sobie zdjęcie. On nie lubił być na widoku ani nie chciał wykorzystywać swojej pozycji do celebryckich celów. Prawdopodobnie 99 procent populacji zachowałoby się inaczej.
- To był dusza człowiek – dodaje. – Ale potrzebował energii otoczenia: życzliwych mu znajomych, przyjaciół, a przede wszystkim odwzajemnionej miłości, by nie zagłębiać się zanadto w siebie. Gdy tego brakowało, momentalnie gasł.
Scena efektownej śmierci
Muzyk po raz pierwszy raz zetknął się z Beksińskim, gdy ten, jako doradca wytwórni SPV Poland, optował, by wydała debiutancką płytę Fading Colours. – Bardzo mu się spodobała nasza demówka, nagrana jeszcze pod szyldem Bruno the Questionable. Po przeprowadzce do Warszawy poznałem Tomka bliżej. Polubiliśmy się, a potem zaprzyjaźniliśmy. Napisał dla nas niemal wszystkie teksty na płytę "I`m Scared of.." i spędził z nami naprawdę długi czas w studio podczas jej nagrywania.
Rakowski, zapytany, jak ta przyjaźń wyglądała "od kuchni", zwraca uwagę na swoiste rytuały, jakie się z nią wiązały. – Spotykaliśmy się co tydzień w niedzielę u niego w domu, razem z moją ówczesną żoną Kasią, wokalistką Fading Colours. Tomek tłumaczył filmy, więc miał nowości wcześniej. Ale nie tylko je oglądaliśmy. Uwielbiał pokazywać nam sceny efektownych ekranowych śmierci, które nazywał kasacjami. Kochał to słowo i barwnie o tych kasacjach opowiadał.
Wokalistka zespołu Katarzyna Rakowska Smoczyńska, znana jako De Coy, pamięta nawet, że Tomasz Beksiński potrafił klękać przed telewizorem, patrząc na przygotowane przez siebie kolaże z wybuchami. – Był nimi absolutnie zafascynowany. A gdy puszczał nam filmy, potrafił je cofać dziesięć razy i zwracać uwagę na najmniejsze detale. "Zobacz, tu na jego zegarku jest jedenasta, a zaraz w tej samej scenie ma trzynastą", mówił na przykład. Przez to rozbieranie wszystkiego na czynniki pierwsze oglądanie z nim filmów było naprawdę straszne. Jeden z kolegów, którego wzięliśmy na taki seans, Arek z Pornografii, był tak znudzony, że uciął sobie w końcu drzemkę. Tomek więcej go nie zaprosił.
Obiady z napalmem, "chili" nie dla każdego
Beksiński, Rakowski i Rakowska Smoczyńska, mniej więcej raz na miesiąc wybierali się do restauracji Pekin na jego ulubioną chińszczyznę. – Zapraszał nas i oczywiście stawiał – wspomina wokalistka. – Twierdził, że stać go bardziej niż mnie czy męża. Zresztą, zawsze był niezwykle szczodry. Pieniędzy nie trzymał w banku, lecz w domu. Gdy zdarzyło się, że nie miałam za co wrócić taksówką do domu, otworzył szufladę, w której leżało 20 tysięcy złotych. Mówił: "Weź sobie, ile trzeba. Jest 20 tysięcy, więc na taksówkę ci starczy".
Wspomniane obiady w Pekinie wokalistka opisuje jako jedyny w swoim rodzaju spektakl. – Tomek zamawiał ostrą potrawę, na przykład kurczaka z orzechami, prosząc kelnera o przyniesienie "napalmu". Za pierwszym razem zrobiłam wielkie oczy, bo nie miałam pojęcia, o co chodzi. A okazało się, że to takie chińskie chili, piekielnie ostre. Potem, na oczach kelnerów, wlewał całą butelkę do swojego dania i zaczynał je jeść… Czasem prosił o drugą. Cała obsługa Pekinu stawała wokół Tomka, patrząc, czy da radę. A on dawał. Jedząc, pocił się i robił czerwony na twarzy, ale miał minę człowieka wniebowziętego. Mówił wtedy: "Świetnie wchodzi, jeszcze lepiej będzie wychodzić". Zjadał do ostatniego okruszka, co obsługa nagradzała oklaskami.
Nie dla show, lecz dla siebie
- Tomek nie znosił zapachu papierosów, dostawał od niego dosłownie szału – mówi jego przyjaciółka Anja Orthodox, wokalistka grupy Closterkeller. – Ja mam podobnie, choć nie do tego stopnia. Wiele godzin spędziliśmy, złorzecząc na palaczy i używając w stosunku do nich najbardziej nawet perfidnych epitetów.
Anja podkreśla, że dobrze się z Beksińskim dogadywała, mimo że nie zawsze zgadzała. – Był cholerykiem, jak ja, potrafił się jednak zachować pod wpływem impulsu zupełnie nieszablonowo i zaskakująco. Raz wsiadłam z nim do windy. Za nami wszedł ktoś, kto właśnie zgasił przed chwilą papierosa i wypuścił w środku ostatniego macha. Tomek odwrócił się na pięcie, wziął mnie za rękę i wyszedł, demonstracyjnie stwierdzając na cały głos: "Tutaj tak śmierdzi, że możemy nie dojechać na górę!". Narobił temu palaczowi obciachu.
Na wielu zdjęciach można zobaczyć Beksińskiego ubranego w charakterystyczną wampirzą pelerynę. – Uszył ją sobie u krawca, na miarę – wspomina Anja. – Była piękna, zamaszysta, podbita pod spodem czerwonym materiałem. Mam ją do tej pory, kilkakrotnie w niej występowałam. Tomek przyznał mi się, że kilka razy przeleciał w niej schodami od dołu do góry, wcześniej podkolorowując sobie oczy i zakładając wampirze zęby. Ale nie robił tego dla show, lecz dla siebie.
- Spytałam go kiedyś, dlaczego nie śpi w takim razie w trumnie. Odpowiedział: "Dwa razy przymierzyłem się w zakładzie pogrzebowym, ale okazało się, że jest strasznie niewygodnie". Pytałam też, jak on, człowiek tak inteligentny, o tak wyrobionym muzycznym i literackim smaku, może oglądać taki kicz jak horrory wytwórni Hammer. Mówił, że właśnie ten kicz najbardziej kocha.
Grymas naburmuszonego nastolatka
Wojciech Szemis, jeden z najbardziej znanych w Polsce dystrybutorów wzmacniaczy lampowych, poznał Tomka jako nastolatek, mieszkający, podobnie jak on, w bloku przy ulicy Wałbrzyskiej w Warszawie. – Poznaliśmy się w windzie – śmieje się. – Mimo że był starszy o dziesięć lat, od razu się polubiliśmy.
- Tomek mieszkał na najwyższym piętrze, a ja na trzecim, tyle że w bloku obok. Dwa piętra wyżej niż ja mieszkali jego rodzice – tłumaczy. – Niemal codziennie chodził do nich na śniadanie. Jako że późno wstawał, jadał je w porze obiadu, koło godziny 13.00 czy 13.30. Widywałem go maszerującego do rodziców z taką punktualnością, że można było zegarek nastawiać. Jeśli nie szedł, wiadomo było, że gdzieś wyjechał.
Pytamy Wojciecha, jak zapamiętał Beksińskiego z tych pierwszy lat ich znajomości. – Początkowo, gdy się znaliśmy słabiej, moją uwagę zwracała dość mroczna twarz i kilka okrągłych znaczków na kurtce, Joy Division, Depeche Mode... Okazał się jednak niesamowicie otwarty i ufny, przynajmniej względem mnie. Miał grymas naburmuszonego nastolatka i podobną mentalność. Lubił dowcipkować i dokuczać, ale robił to z niezwykłym wdziękiem. Gdy nas odwiedzał, drażnił moją mamę, opowiadając prowokacyjne dowcipy, zarówno polityczne, jak i na temat Jana Pawła II. Mama mimo to się śmiała.
- Tomek genialnie opowiadał kawały, całym sobą, nie sposób było się nie śmiać – potwierdza De Coy - W ogóle był duszą towarzystwa.
Lektorzy go przeklinali
Powszechnie znana była niechęć Tomasza Beksińskiego do komputerów. Nigdy się do nich nie przekonał, w przeciwieństwie do ojca Zdzisława, który w późnym okresie swojej twórczości tworzył grafiki niemal wyłącznie przy ich pomocy.
- Tomek zawsze pisał na maszynie – przypomina Wojciech Szemis. – A że pisał szybko, zasuwając na niej jak z karabinu, od czasu do czasu wypadała mu jakaś literka. Wtedy dzwonił do mnie, prosząc, bym zawiózł go na Wilczą, do dziadunia, który mu te literki lutował. Ta maszyna była strasznie dla niego ważna, nawet jeśli sto razy musiał ją reperować. Nie kupiłby żadnej innej.
- Lektorzy, przyznaję, czasem go przez tę maszynę przeklinali – wspomina dziennikarz i tłumacz Daniel Wyszogrodzki. – W tamtych czasach jeden przekład można było legalnie sprzedać w kilku miejscach. Sam tak robiłem. Tłumaczyło się dla jednej telewizji, a potem inna, wiedząc, że tekst jest gotowy, kupowała go na nowo. Trzeba było po prostu go wydrukować. Tomek nie posiadał komputera, robił więc kserokopie. I taka kserokopia z kserokopii za piątym razem była mało czytelna. Nic dziwnego, że lektorzy się wściekali.
Wzorzec przeciwny do ojca
Daniel Wyszogrodzki poznał Beksińskiego najpierw jako dziennikarza, gdy w latach osiemdziesiątych obaj pisali do "Magazynu Muzycznego". – Nasze zainteresowania muzyczne zupełnie się nie pokrywały, ale to nie przeszkadzało nam się lubić. Nie byłem z nim jednak blisko zaprzyjaźniony. Po latach wpadłem na niego w ITI Film Studio, dla którego tłumaczyłem filmy. On również był tłumaczem.
Jak wspomina, kilka filmów zrobili razem. – Tomek nie rymował. Nie chciał, nie brał się za to. Mówił, że się na poezji nie zna. Gdy dostał do tłumaczenia "The Rutles: All You Need Is Cash", parodię The Beatles, skądinąd strasznie śmieszną, zaproponował, bym zajął się piosenkami, a on zostawi sobie dialogi. Fajnie to wyszło.
- Tomek, mając dobry filmowy gust, wybierał sobie do pracy takie filmy, dzięki którym wzmocniła się jego legenda wybitnego tłumacza – zauważa Wyszogrodzki. – Był dobry, ale na pewno nie najlepszy. Tłumaczył Monty Pythony, Bondy czy filmy z Clintem Eastwoodem. W tym Bondzie i Eastwoodzie, tak mi się wydaje, szukał zupełnie przeciwnego wzorca psychologicznego od pana Zdzisława Beksińskiego.
Kwestia gustu
Dziennikarz Grzegorz Brzozowicz, związany kiedyś z "Magazynem Muzycznym", również miał inne zainteresowania muzyczne od Beksińskiego. – Różniliśmy się w tysiącu procentach – podkreśla, dodając, że nigdy nie był fanem audycji kolegi ani sposobu, w jaki je prowadził. – Zdaję sobie sprawę, że zdecydowana większość mówi, iż był geniuszem radia. Wcale nie twierdzę, że nie był, po prostu nie potrafiłem zachwycić się tym, co w tym radiu prezentował.
Obaj poznali się bliżej, gdy Beksiński przeszedł z radiowej Dwójki do Trójki. – Początkowo wzorował się na Kaczkowskim, tworzył podobne słuchowiska radiowe, ale dość szybko wypracował własny styl. Opierało się to na tłumaczeniu tekstów i tworzeniu specjalnej atmosfery. Raz zaprosiliśmy go z Maćkiem Chmielem do swojej audycji. Zapamiętałem to jako urocze spotkanie. Grał rzeczy dla nas straszne, ale zarówno Maciek, jak i ja pokochaliśmy go dosłownie po kilku minutach programu. Okazał się cudownym i bardzo ciepłym człowiekiem. Przezabawnym.
Wieczorem cała trójka pojechała do wspomnianego mieszkania Beksińskiego przy ulicy Wałbrzyskiej. – Tam, w strasznym blokowisku, ujawniła się jego druga pasja, czyli filmy – dodaje Brzozowicz. – Miał rzeczywiście doskonały gust. Muzyki, jaką grał, nie byliśmy w stanie ścierpieć, ale jeśli chodzi o tłumaczenia horrorów, Jamesa Bonda i Monty Pythona, nie było nic lepszego.
Tylko Cave wie, o co w tym wszystkim chodzi
Bardzo dobre zdanie na temat gustu muzycznego Beksińskiego ma Wiesław Weiss, wyraźnie przeciwny wrzucaniu jego muzycznych upodobań wyłącznie do szufladki progresywnej czy gotyckiej.
- W ostatnim okresie życia jednym z ukochanych artystów Tomka, właściwie jedynym, jakiego wtedy słuchał, był Nick Cave – podkreśla. – Co ciekawe, nie wspomniał o tym ani w ostatniej audycji, ani w pożegnalnym felietonie w "Tylko Rocku". Zastanawiam się dlaczego... Być może tamten felieton i audycja nie były wcale wypowiedziami aż tak bardzo osobistymi, jak nam się wydaje? W każdym razie w rozmowach z przyjaciółmi, w tym ze mną stwierdzał, że tylko Cave wie, o co w tym wszystkim chodzi.
Tydzień przed popełnieniem samobójstwa Beksiński pożyczył od Weissa dwa kompakty. – Zbierał od znajomych i przyjaciół płyty, na których znajdowały się pozaalbumowe nagrania Cave’a. Gdy miał ich kilkanaście, zgrał je sobie na jedną płytę, tym samym uzupełniając właściwą dyskografię Australijczyka. Mówił mi: "Wiesiek, ja teraz słucham tylko Cave’a".
Głos "Różowej Pantery"
Jak redaktor naczelny "Teraz Rocka" podkreśla, Beksiński był ściśle związany wyłącznie z pismem "Tylko Rock", a wcześniej z "Magazynem Muzycznym". – Współpracował z nami od pierwszego numeru do samego końca. Mówi się też o "Machinie", ale prawda jest taka, że tamtej redakcji udzielił po prostu kilku wywiadów. Figurował w stopce jako współpracownik, natomiast nigdy nie napisał tam żadnego artykułu czy recenzji.
W rozmowach, jakie Weiss prowadził na przestrzeni lat z Beksińskim, przewijały się różne tematy, zarówno muzyczne, jak i filmowe. Tak też było w 1999 roku, gdy Telewizja Polska prezentowała cykl "Różowa Pantera". – Tomek, o czym nie każdy wie, uwielbiał te filmy, bardzo mu więc zależało, by je przetłumaczyć – wspomina. – Tymczasem we władzach stacji ktoś podjął decyzję, że Tomek będzie tłumaczył co drugi. W ten sposób doszło do absurdalnej sytuacji. Cały urok "Różowej Pantery" polega na tym, że Peter Sellers, grający inspektora Clouseau, Francuza z krwi i kości, mówi po angielsku, niemiłosiernie ten język kalecząc. I Tomek starał się to w swoim tłumaczeniu oddać. W jednej części Clouseau mówił więc łamaną polszczyzną, a w kolejnej – językiem akademickim. Tomka to bardzo bolało. Przetłumaczył więc wszystkie filmy cyklu, które nie szły z jego ścieżką dialogową, nagrał ją z własnym głosem i porozdawał kasety znajomym. Ciągle je mam. Są wspaniałą pamiątką po Tomku.
- Dziś myślę, że to był mały kamyczek, jeden z tych drobiazgów, które złożyły się na jego ponury nastrój w tamtym czasie – kończy swoje wspomnienie Wiesław Weiss.
Wisielec przy kolumnie
Trudno jest, pisząc o tak nietuzinkowej i pełnej sprzeczności postaci jak Tomasz Beksiński, wymienić wszystkie jego cechy, wady, zalety, fobie i upodobania. Nasi rozmówcy wskazali jednak na kilka, często pozornie drobnych i nieistotnych, które warto przypomnieć.
Wokalistka Fading Colours opisuje przyjaciela jako postać bez wątpienia nietuzinkową, ale też człowieka pełnego słabości i sprzeczności. - Na pewno nie był doskonały, ale o wielu rzeczach powiedzieć nie mogę, gdyż dotykają zbyt osobistych sfer.
- Kiedyś żartobliwie spytał, czy wiem, dlaczego nigdy się ze mną nie prześpi. Powiedział, że po pierwsze jestem żoną jego przyjaciela, a lojalność była dla niego fundamentalną sprawą. Po drugie, jak stwierdził i tak mam za mały tyłek.
Ulubionym napojem Beksińskiego była coca cola. - Miał na balkonie wiele skrzynek, by broń Boże jej nie zabrakło – dodaje Katarzyna Rakowska Smoczyńska. – Pił właściwie tylko ją, w odpowiedniej temperaturze i z określonej grubości plasterkiem cytryny - potwierdza Wojciech Szemis. - Nie przypominam sobie, bym kiedykolwiek widział go pijącego alkohol. Może jakiś drink się zdarzył…
Szemis do dziś ma przed oczami kolumnę w mieszkaniu Beksińskiego, na której zawieszony był… mały kościotrup. – Gdy podkręcał basy, ten wisielec zabawnie ruszał nogami i rękami, niemal tańcząc. Widok dosłownie jak z filmów Tima Burtona.
Inne wspomnienie Szemisa wiąże się z… wymienieniem kaset VHS. – Jak tylko Tomek dostrzegł na nowej taśmie jakąś mikrosmugę czy drobne uszkodzenie, które choćby minimalnie wpływało na jakość odtwarzania, kazał ją sobie wymienić. Często wtedy latałem do Londynu i zawsze miałem ze sobą te uszkodzone, w cudzysłowie, filmy. A gdy poleciał tam sam, z dziewczyną, zamiast skupiać uwagę na niej i zwiedzać miasto, biegał po sklepach i wymieniał kasety. Przypuszczam, że nie było to dla niej nic ciekawego…
W sercu femme fatale
Relacje Beksińskiego z kobietami były zdaniem jego przyjaciół i znajomych jedną z głównych przyczyn jego egzystencjalnych problemów.
- Narzekał, że nie może znaleźć miłości, ale uparcie trzymał się pewnego jej wizerunku – przyznaje Leszek Rakowski. - Jeśli dziewczyna nie spełniała tych warunków, to taki związek nie miał szans. A wiadomo, że jeśli się czegoś sztywno trzymamy, problem zawsze się pojawi. Tomek żył niestety tym, co powstało w jego umyśle, a nie tym, co się wokół niego działo. Był bardzo wrażliwym i ciepłym człowiekiem, jednak całkowicie zamkniętym na zmianę. A rzeczywistość to nieustanna zmiana. Jeśli tego nie akceptujemy, mamy problem. On miał. Dość szybko zauważyłem, że wybiera nieodpowiednie osoby. Postacie, które fajnie wyglądają w dziełach, jakimi się pasjonował, w filmach czy w muzyce, ale absolutnie nie w życiu. Kobiety chimeryczne, niewiedzące, co ze sobą zrobić, nieumiejące się określić, takie femme fatale.
- Jemu była potrzebna partnerka, ale nie taka, jaką sobie wymyślił, długowłosa brunetka, kobieta wąż – dodaje Szemis, nawiązując do tytułu horroru, który zafascynował Beksińskiego jako nastolatka. – Nie można mu było podesłać fajnej koleżanki, jeśli nie spełniała jego oczekiwań. Odrzucał ją natychmiast.
W podobnym tonie wypowiada się De Coy. - Powiem szczerze: on poszukiwał kobiety, która by mu spuściła niezłe manto, z jednej strony perwersyjnej i dominującej, a z drugiej ciepłej i dającej poczucie bezpieczeństwa. Te aspekty nigdy się nie parowały, więc albo trafiał na fajne rodzinne kobiety, albo zimne suki. Był w tych relacjach damsko-męskich naiwny i bardzo przeżywał rozczarowania. Kobiety, co tu dużo mówić, tę jego naiwność i szczodrość niestety wykorzystywały.
Mniej więcej rok przed samobójczą śmiercią Beksińskiego wróciła do niego jego dawna dziewczyna. – Wtedy u Tomka nastąpił rozkwit euforii, która niestety szybko się wypaliła – mówi Leszek Rakowski. – Klasyczna sinusoida: skoro poleciał w górę, szybko można się było spodziewać kryzysu. I ten nastąpił, tyle że mocniejszy. Dziewczyna odeszła, on został sam.
Nic nie będę czuł
Pytamy przyjaciół, czy się spodziewali takiego kroku jak samobójstwo albo czuli, że może dojść do najgorszego. – Tomek mówił, że napisał taki felieton do "Tylko Rocka", gdy tydzień przed jego śmiercią byliśmy u niego z Kaśką – mówi Leszek. – Gdy dowiedziałem się o najgorszym, w ogóle nie byłem zdziwiony. Tym bardziej że wiedziałem o jego wcześniejszych próbach samobójczych - Tomek opowiadał mi o nich ze szczegółami - i znałem jego ojca. Tomek mówił mi, że uprzedzał go, iż kiedyś nie da rady. Ojciec to akceptował. Pogodził się z myślą, że może przyjść moment w życiu Tomka, kiedy będzie chciał odejść. W ten wieczór, gdy Tomek popełnił samobójstwo, jego ojciec był pod drzwiami jego mieszkania. Zapukał, a gdy Tomek mu nie otworzył, odszedł. Skąd to wiem? Od niego samego. Utrzymywałem ze Zdzisławem Beksińskim dość intensywne kontakty zawodowe. Wiedział, że przyjaźniłem się z Tomkiem.
- Pan Zdzisław mówił mi: "Tomek postanowił popełnić samobójstwo, nic nie mogę z tym zrobić" – wspomina Wojciech Szemis. – Wypowiadał te słowa bezceremonialnie, w obecności mojej mamy, która była oburzona, iż nic nie próbuje z tym zrobić.
Katarzyna Rakowska Smoczyńska wspomina, że Beksiński wielokrotnie powtarzał jej, iż w życiu potrzebuje wentyla bezpieczeństwa. Wentylem miał być dla niego słoik wypełniony pigułkami psychotropowymi, przepisywanymi przez kolegę lekarza, zarazem jego fana. – Tomek ich nie połykał, tylko wrzucał do litrowego słoja, stojącego w widocznym miejscu. Mówił: "To jest mój wentyl bezpieczeństwa. Gdy widzę, że jest pełen, to czuję się dobrze, bo wiem, że jak przyjdzie moment, kiedy się naprawdę poczuję źle, będę mógł to wszystko zeżreć i mnie nie będzie. Nic nie będę czuł".
Artystka podkreśla, że nigdy nie dopuszczała do siebie myśli, że Beksiński naprawdę może to zrobić. - Jakoś w listopadzie byliśmy razem na koncercie The Legendary Pink Dots, po którym Tomek odprowadził mnie do szatni. Dopiero wtedy, w pełnym świetle żarówek, zobaczyłam, jak wygląda. A wyglądał strasznie. Był żółtoblady i okropnie chudy. Zapytałam, co mu jest, czy nie jest chory. Odpowiedział: "Prawie nie sypiam, jem też bardzo rzadko". Zasugerowałam, by zrobił sobie badania. On się uśmiechnął i po raz pierwszy w życiu bardzo mocno przytulił. Trzymał mocno i na tyle długo, że poczułam się skrępowana. Tym bardziej że Tomek bardzo bał się fizycznej bliskości; nie przytulał, nie całował w policzek, nie podawał ręki... I wtedy zrozumiałam, dlaczego tak wygląda. Poczułam, że po prostu umiera. Wiadomo jednak, że człowiek nie chce wierzyć w takie rzeczy, więc szybko się otrząsnęłam i o tym zapomniałam. Tomek dzwonił jeszcze do mnie w grudniu, ale, będąc u rodziny, nie odebrałam telefonu. A potem dostałam od kolegi telefon. "Kiedy wracasz do Warszawy na pogrzeb?". "Jaki pogrzeb?", spytałam. "Tomka pogrzeb".
- Tomek był absolutnie pogodzony z faktem, że odejedzie – przekonuje De Coy. – Motyw śmierci przewijał się przez nasze spotkania bardzo często, a Tomek mówił o niej, śmiejąc się. Traktował ją jak dobrego lekarza, wybawienie, coś, co przyniesie mu ulgę, a nie w kategoriach strachu i przerażenia.
Kilka minut później
Ostatnią osobą, która rozmawiała z Beksińskim, telefonicznie, była Anja Orthodox. – To była wigilia. Miałam urodziny, nagrałam mu się więc na sekretarce, śpiewając urodzinowe przyśpiewki i składając sobie życzenia. Oddzwonił. Rozmawialiśmy chwilę. Powiedział mi wtedy, że po ostatnim kopniaku bezpowrotnie stracił nadzieję. A potem się rozłączył. Przeczuwałam, że może dojść do najgorszego, ale do końca miałam nadzieję, że nie dojdzie. Prawdopodobnie kilka minut później już nie żył.
- Czy mi Tomka brakuje? Masakrycznie – przyznaje Anja. - Nikt w moim życiu nie zajął jego miejsca.
Fani Tomka, jego głosu, pióra i tłumaczeń, często zafascynowani także jego osobowością, niekiedy pytają, jak odnalazłby się w dzisiejszej rzeczywistości. Czy podobałaby mu się obecna muzyka i filmy? Jak radziłby sobie z nowoczesnymi technologiami? A może nawet w końcu przekonałby się do komputerów, a nawet założyłby konto na Facebooku?
- Tego rodzaju pytania to science fiction – mówi Leszek Rakowski. - Każde wydarzenie jest wynikiem mnóstwa innych, dziejących się w określonym kontekście czasowym. Zanim przenieślibyśmy Tomka takim, jakim był, w dzisiejsze czasy, musielibyśmy pamiętać, że musiałby do tych czasów dożyć. Musiałby więc się zmienić. Z pewnością nie byłby tym samym Tomkiem...
- On na pewno żył w niesamowicie komfortowej dla siebie rzeczywistości. Robił, co chciał, za fajne pieniądze, a wokół miał wielu ludzi, którzy go bardzo lubili. Toczyła go jednak choroba duszy, której tak naprawdę nigdy nie zdiagnozowano. Można było próbować w oparciu o audycje, dobór muzyki i tekstów, obrazujących to, co go bolało. Albo w oparciu o przyjaźń. To ciągle jednak było zbyt mało. Jestem przekonany, że on sam miałby problem z wyjaśnieniem tego, co przeżywał...
http://muzyka.onet.pl/
Nie wierzyłam, że można uzyskać tak fajny efekt, świetna akcja z przetestowaniem różnych rozwiązań, polecam, ja również przy różnych ekspozycjach swoich zdjęć będę korzystać z oferty firmy Saal Digital Polska i z czystym sumieniem polecam @saal.digital.polska
A jeśli i Wy chcecie przetestować rozwiązania firmy Saal Digital Polska - wystarczy zgłosić się tutaj: http://www.saal-digital.pl/2016/recenzja-fotoobrazu/! Polecam, warto! Dziękuję za możliwość wzięcia udziału w akcji, biorę się do tworzenia fotoksiążki ;-) i Was też zachęcam. Joanna Dębiec, dziennikarka, autorka wielu fotoreportaży, publikacji, projektów graficznych i dwóch wystaw fotografii i...tego oto bloga, w którym piszę sama lub gromadzę i polecam artykuły, które warto przeczytać.
